——
Zeugnisse zur deutschen Volkskunde des Mittelalters .
13
presencia coruli1 ) vel Salicis2 ) , vel cum aqua fluente3 ) , vel quod cum figura triangulari4 ) vel nova cera5 ) et ceteris vanitatibus . —
Quarto requiritur , quod ista verba sancta et a sapientibus aut ecclesia approbata et prolata proferantur principaliter ad Dei honorem et reverenciam , et ab eo spiritualiter petamus devotius , et expectetur optatus finis ; et etiam , quod hec fiant cum reverencia et precipue ab liiis , qui exorcisandi ( exorci - sando ABOD ) liabent potestatem , nisi fieret cuín Pater noster vel Symbulo . ut creator omnium Deus honoretur , sicut habetur in Decretis 26ta , q . 5 , a Non licet . 6 ) alias enim , si ad figuras scriptas vel rikmum7 ) , etiam si esset evangelium8 ) , habetur major respectus quam ad intellectum verborum , illi - citum esset ( esse A ) , nude Crisostomus super Matheum : 'quidam aliquam partem evangelii scriptam circa collum portant , sed nonne cottidie gelium legitur et auditur ab hominibus ? cui ergo in auribus posita evan - gelia nichil prosunt , quomodo possunt eum circa collum suspensa servare ? virtus enim evangelii est in intellects sensuum , et in corde melius prodest , quam circa collum suspensum . ' — dum quidam laicus temptasset , quendam obsessum suis carminibus liberare , demon istum obsessum , qui hec pacie - batur , jugulavit . 9 ) ita et alie vetule habent similia timere , licet Deus diu parcat eisdem , que decipiunt adolescentulas ( adoloscentulos AE ) et , informant ( informans E , infirmantes AD ) similes execratione contra Dei preceptum et veritatem , ut ventrem repleant . vide , qui credunt , quod propter quatuor evangelia lecta in campo custodiantur biada10 ) , an errent , quod major est respectus ad locum quam ad sententiam . — ( 153c ) item , qui articulos fidei . doctrinam ecclesie , servitores suos , corinionias aut officia scienter irrident ( irridet D , irritent A ) 11 ) , qui etiam faciunt contra secundum preceptum , ut patebit , . itero , qui auram aut pluvias , ventos , calores ( colores ADE ) vitupérant13 ) , quia in hoc vitupérant creatorem suum , qui talia fecit omnia . — similiter , qui in die Parasceves tres ictus ( jactus B ) de balista ad yma -
1 ) Vgl . ausser Wuttke 14 * 2 besonders Weinholds bekannte Abhandlung ; eine wendung wie hier in einer Formel der Donaueschinger Hs . 792 ( 15 . Jahrh . ) f . 143b .
2 ) Wuttke 146 , aber kein Beleg für den Brauch hier .
3 ) Wuttke 114 . 574 .
4 ) Das magische Dreieck , Wuttke 246 .
5 ) Wuttke 544 , aber nichts von ungebrauchtem Wachs .
6 ) Dieselbe Stelle wie oben S . 7 , Anm . 5 ) .
7 ) Auch hier ist die poetische Form wichtig .
8 ) Braucht nicht auf Dichtungen evangelischen Inhalts gezogen zu werden : gerade weil das Evangelium beim täglichen Gottesdienst so wichtig ist , sollte es vor privatem Missbrauch geschützt werden .
9 ) Fälle dieser Art erwähnt Caesarius von Heisterbach .
10 ) Wuttke 191 . 646 ; die heute in katholischen Ländern ( besonders in den Alpen ) übliche Procession zur Besegnung der Felder wurde somit von Thomas noch für rechtigt gehalten .
11 ) Wendet sich wohl hauptsächlich wider den Knabenbischof und die Fastnachtspossen .
12 ) Vgl . Weinhold , Die deutschen Verwünschungsformeln in den Sitzungsberichten der
Berliner Akademie 1895 .