302 
Teofil Chodzidlo. 
[41-44, 1946-49] 
b) Technika i narz^dzia garncarskie. 
Sam przebieg wyrabiania naczyn glinianych przedstawia si? nast?pu- 
j^.co : Garncarka bierze suchy tuoi w postaci cegiel, kruszy go mialko 
drewnianym mlotkiem, zwanym po jakucku òtujà (ryc. la), na kamiennej 
plycie ; cz?sto kruszy ona w ten sam sposób skorupy naczyn glinianych na 
proch i miesza go z tuoi’em. Niektóre garncarki w poblizu miasta Jakucka 
nauczyly si? od rosyjskich garncarzy uzywania soli, którg. mieszajq. z tuoi’em, 
Nast?pnie garncarka zagniata tuoi z gor^cq. wod^ i kwasnym mlekiem w dre 
wnianym korycie i przy pomocy drewnianego mlotka, którym ubija tuoi, 
stara si? osi^gn^c g?st^ i klejkowat^ mas? glinian^. Z tej masy garncarka 
formuje bulk?, w której palcami robi otwór i rozszerzaj^c go, ksztaltuje z gru- 
bsza garnek, przy czym obraca go na kolanach. « W miar? potrzeby dodaje 
do scianek naczynia swiezej gliny. Gdy naczynie nab?dzie juz mniej wi?cej 
odpowiednich ksztaltów, garncarka wklada wewn^trz okr^gly kamien (kiiòs 
Ryc. 2. 
Ryc. 3. 
Ryc. 2. Skrobaczka zelazna (Jochelson, 
The Yakut, s. 159). 
Ryc. 3. Piecz^tki drewniane do wyciska- 
nia wzorów na garnkach. (Jochel 
son, The Yakut. 161.) 
ochsor mas) (ryc. 1 c) i, podtrzymuj^c go w odpowiednim miejscu jedn^. rek^., 
drug^. wyklepuje na nim, jak na kowadelku, drewnianq. lopatkq. (kilos ochsor 
loppaky, ryc. 1 d) scianki do wymaganej grubosci. Jest to jakgdyby stoso- 
wanie do garncarstwa prostych sposobow kotlarskich » 8 . 
Inny sposob formowania naczyn glinianych, o ktorym Sieroszewski 
wcale nie wspomina, opisuje Jochelson, ktory osobiscie poczynil badania 
nad kultur^. Jakutow polnocnych, zamieszkuj ^.cych przewaznie tundr?. 
Jochelson pisze : «Then a clay disc is moulded and placed on a flat 
board ; the walls of the vessel are built up by adding strips of clay until the 
desired size is attained. To give the pot a regular rounded form, willow rings, 
called kiios ita 9 are placed around the bottom and the upper rim while the 
walls are being built up. They are smoothed and made of uniform thickness 
8 Sieroszewski 196 n. Drewniane koryto do mieszania i zagniatania gliny garn- 
carskiej nazywajq. Jakuci tuoi dllir mas choruda. Piekarski 1532. Jochelson 158, 161. 
9 Sieroszewski nie wspomina o obr^czkach wierzbowych przy formowaniu scian 
naczyh.